भंडाऱ्यात चौकशी तर चंदपूरात रेतीचा "घाट"?

 

भंडाऱ्यात चौकशी तर चंदपूरात रेतीचा "घाट"?

భండారాలో విచారణ, చంద్రపూర్ లోని   ఇసుక "ఘాట్"?

            रोखठोक

         महेश पानसे.    

   चंद्रपूर ( राज्य रिपोर्टर ) :  विधीमंडळ अधिवेशनात भंडारा जिल्ह्यातीच अवैध  रेती उत्खनन व वाहतुकीवरून  चर्चा रंगली. महसूल मंत्र्यांनी आयुक्तामार्फत चौकशी करून महिनाभरात दोषींवर कार्यवाही करण्याचे व याकडे दुर्लक्ष  केले म्हणून जिल्हाधिकारी यांना समज देण्याचे संकेत दिले.यातून काही अंशी अवैध रेती उत्खननावर 'कमर्शियल ब्रेक' भंडारा जिल्हयात  येणार जरी असला तरी लगतच्याच चंदपूर जिल्ह्यात जिथे रेतीतस्कर व रेतीचा " घाट" रचणाऱ्या महसूल अधिकाऱ्यांना टस की मस करण्याचे कारण दिसत नाही. कारण आता दस्तुरखुद्द  विरोधी पक्षनेते विजयभाऊंनी रेतीविक्रिच्या शाशन धोरणाला विरोध करीत पूर्वीप्रमाणेच रेतीचा "घाट" पद्धत कायम ठेवण्याची  मागणी केली आहे. यातून सर्वसामान्य जनतेला आवश्यतेनुसार रेती मिळेल हा विरोधी पक्षनेत्यांचा उद्देश असेल.

       चंदपूर जिल्ह्यातील  रेती संपुर्ण विदर्भ् व विदर्भापलिकडे सुद्धा प्रसिद्ध आहे. मोठी मागणी आहे तेव्हाच कुठे मूल,ब़म्हपूरी,सिंदेवाही तालुक्यातील घाटांची रेती मोठया प्रमाणात यवतमाळ,अमरावती,पुसद,औरंगाबाद पर्यंत पोहोचते. प्रसंगी स्थानिकांनाच रेती मिळत नसल्याची ओरड आहे. 

शाशनाने राज्य स्तरावर वाळू धोरण जाहीर केले . हे धोरण भल्याभल्यांना अजूनही समजलेले नाही. ना स्थानीक स्थरावर याची प्रसिद्धी झाली. रेतीतस्करांनी हुशारी केली.शेकडो लोकांचे आधारकार्ड जमा केले,ऑनलाईन बुकिंग करून हाही माल पळविला. स्थानिकांना ठेंगा.

जिल्ह्यतील काही तहसिलदार प्रायोगिक तत्वावर हे सुरू असल्याचे सांगत होते हे विशेष. हा चिल्लर धंदा महसूल अधिकाऱ्यांनाच नको म्हणूनच शाशनाचे वाळू धोरण सपशेल अयशस्वी करण्यात आला ही  ओरड सुरू आहे. आता विरोधी पक्षनेत्यांनी पूर्वीप्रमाणेच रेती घाटांचा लिलाव करूनच उपसा करण्याची मागणी केली आहे.

अवैध  रेती उत्खनन  व वाहतुक हे सरळ सरळ खनीज संपत्तीचे हनन आहे. चंदपूर  जिल्ह्यातील ३८ घाटांतून जून २०२३ अखेरपावेतो १८४१३३ ब्रास रेती उत्खननाचा ठेका देण्यात आला होता पण करण्यात आलेले उत्खनन बघता शाशनाने दिलेल्या उदिष्टापेक्षा तिप्पट ते चारपट उत्खनन झाले ही बोंब राहीली आहे.चंदपूर जिल्यातील मूल,सिंदेवाही, ब्रह्मपुरी , गोंडपिपरी तालुक्यासह संपुर्ण  जिल्हातील बेकायदेशीर  उत्खनन  व खनीज संपत्तीचे झालेले हनन याची उच्चस्तरीय  तात्रीक  चौकसी झाली तर विना परवाना कितीपट रेती वाहतुक झाली व यात कोणता विभाग व अधिकारी  जबाबदार आहेत हेसहज कळेल. तसेही जिल्ह्यातील ३८ घाटाचा लिलाव शाशकिय वराच्या कितीतरी अधिक पटीने घेण्यात आला आहे. ही बाब बरेच काही सांगून जाते. चंदपूर  जिल्ह्यातील रेती चोरीच्या धंदयात करोडोची उलाढाल आहे हे बोलीवरून लक्षात येते. घाट लिलावात राष्ट्रीय संपत्तीचे हनन तर शाशन रेती धोरणातून सर्व सामान्य जनतेची फसवणूक .

           रोखठोक

         महेश पानसे.

     पूर्व विदर्भ अध्यक्ष. 

   राज्य पत्रकार संघ मुंबई.

భండారాలో విచారణ, చంద్రపూర్ లోని   ఇసుక "ఘాట్"?

చంద్రాపూర్ ( రాజ్య రిపోర్టర్ ) : శాసనసభ సమావేశాల్లో భండారా జిల్లాలోనే అక్రమ ఇసుక తవ్వకాలు, రవాణాపై చర్చ జరిగింది. బాధ్యులపై నెల రోజుల్లోగా చర్యలు తీసుకోవాలని, పట్టించుకున్న కలెక్టర్‌కు అవగాహన కల్పించాలని కమీషనర్ ద్వారా రెవెన్యూ మంత్రి విచారణ చేయించారు.దీంతో భండారా జిల్లాలో ఇసుక అక్రమ తవ్వకాలకు పాక్షికంగా 'కమర్షియల్ బ్రేక్' వచ్చినా రెవెన్యూ సమీపంలోని చాంద్‌పూర్ జిల్లాలో ఇసుక లారీలు మరియు ఇసుక "ఘాట్‌లు" నిర్మించే అధికారులు. దానితో గందరగోళానికి కారణం నాకు కనిపించడం లేదు. ఎందుకంటే ఇప్పుడు ప్రతిపక్ష పార్టీ నాయకురాలు విజయ భావు ఇసుకను అమ్మే ప్రభుత్వ విధానాన్ని వ్యతిరేకిస్తూ "ఘాట్" ఇసుక వ్యవస్థను మునుపటిలా కొనసాగించాలని డిమాండ్ చేశారు. సామాన్యులకు తమ అవసరాల మేరకు ఇసుక అందాలన్నదే ప్రతిపక్ష పార్టీ నేతల లక్ష్యం.

        చాంద్‌పూర్ జిల్లాలోని ఇసుక విదర్భ అంతటా మరియు వెలుపల కూడా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఎక్కువ డిమాండ్‌ ఉన్నప్పుడే మూల్‌, బామ్‌పురి, సిందేవాహి తాలూకాలోని ఘాట్‌ల నుంచి ఇసుక యావత్‌మాల్‌, అమరావతి, పుసాద్‌, ఔరంగాబాద్‌కు పెద్ద మొత్తంలో చేరుతుంది. ఒక్కోసారి స్థానికులకు ఇసుక అందడం లేదన్న ఆవేదన వ్యక్తమవుతోంది.

రాష్ట్ర స్థాయిలో ఇసుక పాలసీని ప్రభుత్వం ప్రకటించింది. ఈ విధానం ఇప్పటికీ సరిగ్గా అర్థం కాలేదు. స్థానిక స్థాయిలో ప్రచారం జరగలేదు. ఇసుక స్మగ్లర్లు తెలివిగా.. వందలాది మంది ఆధార్ కార్డులు సేకరించి ఆన్ లైన్ బుకింగ్ లు చేసి సరుకులు నడిపారు. స్థానికులను ఉంచండి.

ప్రయోగాత్మకంగా చేస్తున్నామని జిల్లాకు చెందిన కొందరు తహసీల్దార్లు చెప్పడం విశేషం. ఈ చిల్లర్ వ్యాపారం రెవెన్యూ అధికారులకు ఇష్టం లేకనే ప్రభుత్వ ఇసుక విధానం పూర్తిగా విఫలమైందనే వాదన వినిపిస్తోంది. ఇప్పుడు ఇసుక ఘాట్‌లను మునుపటిలా వేలం వేయాలని ప్రతిపక్ష పార్టీ నేతలు డిమాండ్‌ చేశారు.

అక్రమ ఇసుక తవ్వకాలు మరియు రవాణా ఖనిజ సంపదకు ప్రత్యక్ష ఉల్లంఘన. జూన్ 2023 చివరి నాటికి చాంద్‌పూర్ జిల్లాలోని 38 ఘాట్‌ల నుండి 184,133 ఇత్తడి ఇసుక మైనింగ్ కాంట్రాక్టులు ఇవ్వబడ్డాయి, అయితే మైనింగ్ చేయడం చూస్తుంటే, ప్రభుత్వం ఇచ్చిన లక్ష్యం కంటే మూడు నుండి నాలుగు రెట్లు ఎక్కువ, అది బాంబు పేలుడుగా మిగిలిపోయింది. ఉల్లంఘనలపై స్థాయి పర్యవేక్షణ, అనుమతి లేకుండా ఎన్నిసార్లు ఇసుక రవాణా జరిగింది మరియు దానికి ఏ శాఖ మరియు అధికారి బాధ్యులని సులభంగా తెలుసుకోవచ్చు. అయినా కూడా జిల్లాలోని 38 ఘాట్‌ల వేలం శాష్కీ బారా కంటే ఎన్నో రెట్లు ఎక్కువగా జరిగింది. ఇది చాలా చెబుతుంది. చాంద్‌పూర్ జిల్లాలో ఇసుక చోరీ వ్యాపారంలో కోట్లాది రూపాయల టర్నోవర్ జరుగుతున్నట్లు బిడ్‌ను బట్టి తెలుస్తోంది. ఘాట్ వేలంలో జాతీయ సంపద నాశనమై ప్రభుత్వ విధానం వల్ల సామాన్యులంతా మోసపోయారు.

                  మహేష్ పన్సే.

      తూర్పు విదర్భ అధ్యక్షుడు. 

   రాజ్య మరాఠీ పత్రకార్ సంగ్ ముంబాయి.